خلاقیت را چگونه رشد دهیم؟

«نورمن مایر» می گوید:  « صرف خارق العادگی و یا متفاوت بودن تصویر ذهنی، نشانه خلاقیت و امتیاز آن نیست، چون، چه بسا كه آن تصویر ذهنی، نشانه ای از ناهنجاری روانی نیز باشد. عدم درك این تمایز، امكان آن را فراهم می كند كه غالباً نبوغ را با جنون،خلط و قاطی كنیم. شاخص ممتاز بودن راه حلهای خلاق،آن است كه باید عملی باشند، یعنی این كه با واقعیت در پیوند باشند.»

یك نمونه خوب از خلاقیت را می توان در دانشگاه «آدلفی» در نیویورك به چشم دید. این دانشگاه قصد داشت كه رشته مدیریت بازرگانی را به برنامه تحصیلی خود بیافزاید، ولی در عین حال به این امر وقوف داشت كه افراد مشتاق به تحصیل در این دوره كه از فعالان حوزه تجارت بودند و از شركت های خود برای آموزش كمك هزینه تحصیلی دریافت می كردند، دچار كمبود وقت و محدودیت زمانی برای حضور در كلاس بودند. دانشگاه برای حل این مشكل با سعی و كوشش، كلاس هایی برای دانشجویان فراهم كرد. كلاسها چهار روز در هفته در قطارهایی كه هر روزه به نیویورك رفت و آمد داشت، برگزار می شد. مسئول برنامه ریزی آموزش دانشگاه اظهار داشت: «ما مفهوم و تصوری از خدمات را در زمینه آموزش عالی در نظر گرفتیم و نیازهای دانشجویان احتمالی خود را بررسی كردیم و به نظامی از خدمات دهی آموزشی دست یافتیم. پیش از آن، افراد برای ارتقا و بالا بردن سطح آموزش شان از لحاظ زمانی با مشكل مواجه بودند. كلاس بر روی چرخ، بستر كاملاً جدیدی را برای برنامه آموزش بازرگانی دانشگاه آدلفی ایجاد كرد. مبتكر این برنامه به اختصار بیان كرد كه «كلاس بر روی چرخ» آن چنان فكر و تصور بدیهی و تا حدی خنده دار و ساده ای بود كه تعجب می كنم چرا قبلاً هیچ گاه عملی نشده بود.

آیا خلاقیت را می توان رشد داد؟

خلاق بودن،یعنی دیدن چیزهایی در عالم و آدم، كه به چشم دیگران نیاید.غالباً سازمانها كسانی را كه پای بند دید و نگرش منحصر به فرد خود در مورد پدیده ها هستند، برنمی تابند. در محیط هایی كه تأكید بر همگنی و یكپارچگی است، داشتن نگرش متفاوت با دیگران سهل نیست.

اما آیا انسانهای خلاق با سایر انسانها تفاوت دارند؟ آیا توانایی آنها ارثی است یا اكتسابی؟ شواهد دلالت دارند كه هم وراثت و هم محیط، در بالندگی و رشد خلاقیت مؤثر است. خلاقیت را باید صفتی پنداشت كه هر انسانی به درجاتی بدان موصوف است. آن چه ضروری است، این است كه باید زمینه تجلی این قوه را در داخل اعضای سازمان، خاصه در مدیران فراهم كرد. خلاقیت را نمی توان تابع منطق دوتایی و یا مقوله ای دوگانه به حساب آورد. بدین معنا كه بگوییم انسانها یا واجد آن هستند و یا فاقد آن. از سوی دیگر، اگرچه هر كسی سهمی از قوه خلاقیت دارد، برخی كسان هستند كه به علت داشتن توانایی های ذاتی، این قوه را موفق تر از دیگران به كار می گیرند.